Hermann Hesse’nin Siddharta kitabında Siddharta anlatılır. Dostuna “Govinda” dedi Siddartha. “Govinda sevgili dostum, gel benimle banyan ağacının oraya gidip murakabeye dalalım.” der. Govinda Om çekmeye hazır otururken Siddharta aşağıdaki mısraları mırıldanır:
“Om yaydır, ruh da ok,
Okun hedefi Brahman
Nişan almalı hedefe durmadan.”
Samanaların yanında kendisini Ben’den uzaklaştıran pek çok yolu yürümesini öğrendi.
Govinda iki dizelik bir ş
Şiir mırıldandı kendi kendine Upanishadlardan bir şiir:
“Her kim düşünür derin derin
Atman’ın gömülür derinliklerine
Sözlerle anlatılamayacak kadar büyür
Yüreğindeki mutluluk. “
Özetlersek Hermann Hesse’nin romanın ana karakteri Siddhartha, tıpkı Buddha gibi bir Samanalardan prenstir. Babasının gerçek bilgiye ulaşmak için uzun süreli uğraşısını bırakarak gelerek, sarayını, ve ailesini geride bırakarak ormanda uzlete çekilir. Gezici bir dilenci olarak geçen uzun sürenin ardından Buddha ile tanışır ve aralarında uzun bir konuşma olur. Buddha ona Budizm’in içyapısını ve felsefi derinliğini anlatır. Uzun meditasyon denemelerinden sonra aramayı bırakmış, ticaretle uğraşmaya başlamıştır. Birlikte yaşadığı kadını, varlığından henüz haberdar olmadığı çocuğu ve edindiği tüm serveti, ilerleyen yıllarında içindeki boşluğun baskısıyla geride bırakarak çekingen bir hayata döner. Siddhartha daha sonra bir nehir kıyısında bir kayıkçı Vasudeva ile yerleşir – küçük bir miktar para için insanları geçer. Vasudeva, Siddhartha’ya gerçek bilgiye ve aydınlanmaya ulaşması için rehberlik edecektir. Romanın sonunda Siddhartha nehirde gerçek bilgiyi bulur ve aydınlanır.
Aynı konuyu işleyen Asaf Halet Çelebi de iki şiir parçasında Budizm’den söz eder. Konu olarak eşsiz bir anlatım yapısına sahip ve Budizm’in öğretilerini ve hikmet anlayışını belirgin biçimde kullanır. Şiirleri asil bir dil yapısına sahiptir.
Nirvana şiirinde, şöyle başlar:
karanlığa geçelim
karanlığa geçelim
Uykusuz ve ölmeden ulaşılır.
ne uyku
ne ölüm
Aynı zamanda hem uyuyarak hem ölerek:
hem uyku
hem ölüm
Meditasyon halini anlatır:
düş içime uyu
ve sonsuz büyü
Her şey silinir:
unut renkleri
ve şekilleri
Zıtlıklar esastır. Hem hep hem hiç olmak bir aradadır.
hepi
ve hiçi
Nirvana anında ben, sen ve geceyi karadelik gibi yutar.
beni
ve seni
ve geceyi yuttu
Meditasyon halini sayıklar:
nirvana
Siddharta şiirinde niyagrodham ağaçlarını görmektedir.
Niyagrodha
Bir ağaç kendisini göstermektedir.
koskoca bir ağaç görüyorum
Tohum halini almaktadır. Hem ağaç hem tohum zıtlıkları söz konusudur.
ufacık bir tohumda
o ne ağaç; ne tohum
3 defa tekrar eder:
om mani padme hum (3 kere)
Bilgelik ufkuna ulaşan bir münzevinin adıdır:
sidharta buddha
Adam bir meyvedir, ağaç ise alemdir.
ben bir meyvayım
ağacım alem
Vücudundan soyutlanır:
ne agac;
ne meyva
Benliğini denizin içinde yok etmektedir.
ben bir denizde eriyorum
Sihirli sözü tekrar eder:
om mani padme hum (3 kere)
Asaf Halet Çelebi şairliğinin yanı sıra elmas işler gibi kaleme alarak eşsiz şiirler kaleme almıştır. Şiirlerini incelemek bizleri şiir konusunda estetik değerler elde etmemizi sağlamaktadır.